Speaker
Description
Zwykle fonony, jako wibracje sieci krystalicznej, związane są wychyleniem atomów z położenia równowagi oraz ich ruchem liniowym. W jednak w układach wykazujących n-krotną (n>2) symetrie rotacyjną, funkcje falowe fononów mogą nabierać dodatkowej fazy. W takich przypadkach, realizowane mogą być tzw. chiralne fonony, czyli drgania sieci związane z ruchem kołowym atomów dokoła ich położeń równowagi. Najprostszym przykładem są wibracje sieci plastra miodu [1,2]. Podczas wystąpienia, zaprezentuje przykłady badań ab initio (DFT) chiralnych fononów w wybranych związkach, tj. związki typu CoSn (o symetrii P6/mmm, gdzie chiralne fonony realizowane są w podsieci atomów Sn) [3]; magnetycznych topologicznych izolatorów TBi$_2$Te$_4$ (T=Mn, Fe) [4], związków binarnych ABi (A=K, Rb, Cs) zawierających chiralne łańcuchy atomów bizmutu [5], czy ortorombowej struktury YAlSi [6].
[1] L. Zhang and Q. Niu, Phys. Rev. Lett. 115, 115502 (2015).
[2] H. Chen, W. Wu, S. A. Yang, X. Li, and L. Zhang, Phys. Rev. B 100, 094303 (2019).
[3] A. Ptok, A. Kobiałka, M. Sternik, J. Łazewski, P. T. Jochym, A. M. Oleś, S. Stankov, and P. Piekarz, Phys. Rev. B 104, 054305 (2021).
[4] A. Kobiałka, M. Sternik, and A. Ptok, Phys. Rev. B 105, 214304 (2022).
[5] J. Skórka, K.J. Kapcia, P.J. Jochym, and A. Ptok, Matter. Today Commun. 35, 105888 (2023).
[6] S. Basak and A. Ptok, Crystals 12 , 436 (2022).
